Volver a la página de inicio Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes

:: www.cervantesvirtual.com » Historia » Carlos V » Política y religión » Religión

Política y religión

Religión

Bula convocatoria del sagrado, ecuménico y general Concilio de Trento, en el pontificado de Paulo III



[LÓPEZ DE AYALA, I. (Ed.). El Sacrosanto y Ecuménico Concilio de Trento. Agregase el texto latino corregido según la edición auténtica de Roma, publicada. 1ª edición 1564. Madrid : Imprenta Real, 1785].



BULA CONVOCATORIA DEL SAGRADO, ECUMÉNICO Y GENERAL CONCILIO DE TRENTO, EN EL PONTIFICADO DE PAULO III.

PAULO OBISPO, siervo de los siervos de Dios: para perpetua memoria. Expresado en otras letras Apostólicas. Nos vimos en consequencia necesitados a buscar otro lugar, y señalar otra ciudad, que no ocurriéndonos por el pronto oportuna ni proporcionada, nos hallamos en la precisión de prorrogar la celebración del concilio hasta el primer día de noviembre. Entretanto nuestro cruel y perpetuo enemigo el Turco, invadió la Italia con una grande y numerosa esquadra; tomó, destruyó y saqueó algunos lugares en las costas de la Pulla, y se llevó cautivas muchas personas. Nos estuvimos ocupados, en medio del grande temor y peligro de todos, en fortificar nuestras costas, y ayudar con nuestros socorros a los comarcanos, sin dexar no obstante de aconsejar entretanto, ni de exortar los Príncipes Cristianos a que nos manifestasen sus dictámenes acerca del lugar que tuviesen por oportuno para celebrar el concilio. Mas siendo varios y dudosos sus pareceres, y creyendo Nos que se dilataba el tiempo más de lo que pedían las circunstancias; con muy buen deseo, y a nuestro parecer también con muy prudente resolución, eligimos a Vincencia, ciudad abundante, y que además de tener la entrada franca, gozaba de una situación enteramente libre y segura para todos, mediante la probidad, crédito y poder de los Venecianos, que nos la concedían. Pero habiéndose adelantado el tiempo mucho, y siendo necesario avisar a todos la elección de la nueva ciudad; y no siendo posible por la proximidad del primer día de noviembre, que se divulgase la noticia de la que se había asignado, y estando también cerca del invierno; nos vimos otra vez necesitados a diferir con nueva prorroga el tiempo del concilio hasta la primavera próxima, y día primero del siguiente mes de mayo. Tomada y resuelta firmemente esta determinación, habiendonos preparado, así como todas las demás cosas, para tener y celebrar exactamente con el auxilio de Dios el concilio; creyendo que era muy conducente, así para su celebración, como para toda la cristiandad, que los Príncipes cristianos tuviesen entre sí paz y concordia; insistimos en rogar y suplicar a nuestros carísimos hijos en Cristo, Carlos Emperador de Romanos siempre Augusto, y Francisco rey Christianísimo, ambos columnas y apoyos principales del nombre cristiano, que concurriesen a un coloquio entre sí, y con Nos: en efecto con ambos habíamos procurado muchísimas veces por medio de cartas, Nuncios y Legados nuestros a latere, escogidos entre nuestros venerables hermanos los Cardenales, que se dignasen pasar de las enemistades y discordias que tenían a una piadosa alianza y amistad, y prestasen su auxilio a los negocios de la cristiandad que se arruinaban; pues teniendo ellos el poder principal concedido por Dios para conservarlos, tendrían que dar rígida y severa cuenta al mismo Dios, si no lo hiciesen, ni dirigiesen sus designios al bien común de la cristiandad. Por fin movidos los dos de nuestras súplicas, concurrieron a Niza, a donde Nos también emprendimos un viaje largo y muy, penoso en nuestra anciana edad, llevados de la causa de Dios, y del restablecimiento de la paz: sin que entretanto omitiésemos, pues se acercaba el tiempo señalado para principiar el concilio, es a saber, el primer día de mayo, enviar a Vincencia Legados a latere de suma virtud y autoridad, del número de nuestros mismos hermanos los Cardenales de la santa Iglesia Romana, para que hiciesen la abertura del concilio, recibiesen los Prelados que vendrían de todas partes, y executasen y tratasen las cosas que tuviesen por necesarias, hasta que volviendo Nos del viage, y conferencias de la paz, pudiésemos arreglarlo todo con la mayor exactitud. En el tiempo intermedio nos dedicamos a aquella santa, y en extremo necesaria obra, es a saber, a tratar de la paz entre los Príncipes; lo que por cierto hicimos con sumo cuidado, y con toda caridad y esmero de nuestra parte. Testigo nos es Dios, en cuya clemencia confiábamos, quando nos expusimos a los peligros de la vida y del camino. Testigo nos es nuestra propia conciencia, que en nada por cierto tiene que reprehendernos, o por haber omitido, o por no haber buscado los medios de conciliar la paz. Testigos son también los. mismos Príncipes, a quienes tantas veces, y con tanta vehemencia hemos suplicado por medio de Nuncios, cartas, Legados, avisos, exortaciones y toda especie de ruegos, que depusiesen sus enemistades, se confederasen y ocurriesen unidos con sus providencias y auxilios a socorrer la república cristiana, puesta en el mayor y más inminente peligro. En fin, testigos nos son aquellas vigilias y cuidados, aquellos trabajos que día y noche afligían nuestro ánimo, y aquellos graves y frecuentísimos desvelos que hemos tenido por esta causa y objeto: sin que aun todavía hayan tocado el fin que han pretendido nuestros designios y disposiciones. Tal ha sido la voluntad de Dios; de quien sin embargo no desesperamos que mirará alguna vez con benignidad nuestros deseos. Nos por cierto, en quanto ha estado de nuestra parte, nada hemos omitido de quanto era correspondiente a nuestro Pastoral oficio. Y si hay algunos que interpreten en siniestro sentido estas nuestras acciones de paz; lo sentimos por cierto; mas no obstante en medio de nuestro dolor damos gracias a Dios omnipotente, quien para darnos exemplo y enseñanza de paciencia, quiso que sus Apóstoles se tuviesen por dignos de padecer injurias por el nombre de Jesucristo, que es nuestra paz. Y aunque en aquel nuestro congreso, y coloquio que se tuvo en Niza, no se pudo y por nuestros pecados, efectuar una verdadera y perpetua paz entre los Príncipes; se hicieron no obstante treguas por diez años: y esperanzados Nos de que con esta oportunidad se podría celebrar más cómodamente el sagrado concilio, y además de esto efectuarse la paz por la autoridad del mismo; insistimos con los Príncipes en que concurriesen personalmente a él, conduxesen los Prelados que tenían consigo, y llamasen los ausentes. Mas habiendose escusado los Príncipes en una y otra instancia, por tener a la sazón necesidad de volver a sus reynos, y ser debido que los Prelados que habían traído consigo, cansados del camino, y apurados con los gastos, descansasen, y se restableciesen; nos exortaron a que decretásemos otra prorroga para la celebración del concilio. Como tuviésemos alguna dificultad en concederla, recibimos en este medio tiempo cartas de nuestros Legados que estaban en Vincencia, en que nos decían, que pasado ya, con mucho, el día señalado para principiar el concilio, apenas había venido a aquélla ciudad uno u otro Prelado de las naciones estrangeras. Con esta nueva, viendo que de ningún modo se podía celebrar en aquel tiempo, concedimos a los mismos Príncipes que se difiriese hasta el santo día de Pasqua, y fiesta próxima de la Resurrección del Señor. Las Bulas de este nuestro precepto, y decreto sobre la dilación, se expidieron y publicaron en Génova el 28 de junio del año de la Encarnación del Señor 1538: y con tanto mayor gusto convinimos en esta demora, quanto los dos Príncipes nos prometieron que enviarían sus Embaxadores a Roma para que ventilasen y tratasen en ella con Nos más cómodamente los puntos que quedaban por resolver para la conclusión de la paz, y no se habían podido evacuar todos en Niza por la brevedad del, tiempo. Ambos soberanos nos habían también pedido por esta razón, que precediese la pacificación a la celebración del concilio; pues establecida la paz, seria sin duda el mismo concilio mucho más útil y saludable a la república cristiana. Siempre por cierto han tenido mucha fuerza sobre nuestra voluntad las esperanzas que se nos daban de la paz, para asentir a los deseos de los Príncipes; y estas esperanzas las aumentó sobre manera la amistosa y benévola conferencia de ambos soberanos entre sí, después de habernos retirado de Niza; la qual entendida por Nos con extraordinario júbilo, nos confirmó en la justa confianza de que llegásemos a creer que al fin Dios habla oído nuestras oraciones, y aceptado nuestros deseos por la paz; pues pretendiendo, y estrechando Nos la conclusión de esta, y siendo de dictamen no solo los dos Príncipes mencionados, sino también nuestro carísimo en Cristo hijo Ferdinando, rey de Romanos, de que no convenía emprender la celebración del concilio a no estar concluida la paz, y empeñandose todos con Nos por medio de sus cartas y Embaxadores, para que concediésemos nuevas prorrogas, e instando con especialidad el serenísimo César, demostrandonos que había prometido a los que están separados de la unidad católica, que interpondría con Nos su mediación para que se tomase algún medio de concordia; lo que no se podía hacer cómodamente antes de su viage a la Alemania; persuadidos Nos con la misma esperanza de paz que siempre, y por los deseos de tan grandes Príncipes; viendo principalmente que ni aun para el día asignado de la fiesta de Resurrección habían concurrido a Vincencia más Prelados, escarmentados ya con el nombre de prorroga, que tantas veces se habla repetido en vano: tuvimos por mejor suspender la celebración del concilio general, a arbitrio nuestro, o de la Sede Apostólica. Tomamos en consecuencia esta resolución, y despachamos nuestras letras a cada uno de las mencionados Príncipes, fechas en diez de junio de 1539, como claramente se puede ver en ellas. Hecha pues por Nos de necesidad aquella suspensión, mientras esperábamos tiempo más oportuno, y algún tratado de paz que contribuyese después a dar magestad, y multitud de Padres al concilio, y remedio más pronto y saludable a la república cristiana; de un día en otra cayeron los negocios de la cristiandad en estado más deplorable; pues los Úngaros, muerto su rey, llamaron a los Turcos; el rey Ferdinando les declaró la guerra; una parte de los Flamencos se tumultuó para rebelarse contra el César, quien pasando a sujetarlos a Flandes por la Francia, amistosamente, con gran conformidad del rey Cristianísimo, y con grandes indicios de benevolencia entre los dos, y de allí a la Alemania,, comenzó a celebrar las dietas de sus Príncipes y ciudades, con el objeto de tratar la concordia que había ofrecido. Pero frustradas ya todas las esperanzas de paz, y pareciendo también que aquel medio de procurar y tratar la concordia en las dietas, era más eficaz para suscitar mayores turbulencias, que para sosegarlas; nos resolvimos a volver a adoptar el antiguo remedio de celebrar concilio general; y esto mismo ofrecimos al César por medio de nuestros Legados, Cardenales de la santa Romana Iglesia; y lo mismo también tratamos última y principalmente por su medio en la dieta de Ratisbona, concurriendo a ella nuestro amado hijo Gaspar Contareno, Cardenal de santa Práxedes, nuestro Legado, y persona de suma doctrina e integridad: porque pidiendosenos por dictamen de aquella dieta lo mismo que habíamos recelado antes que había de suceder; es a saber, que declarásemos se tolerasen ciertos artículos de los que están apartados de la Iglesia, hasta que se examinasen y decidiesen por el concilio general; no permitiendonos la fe católica cristiana, ni nuestra dignidad, ni la de la sede Apostólica que los concediésemos; mandamos que más bien se propusiese abiertamente el concilio para celebrarlo quanto antes. Ni jamás tuvimos a la verdad otro parecer ni deseo, que el que se congregase en la primera ocasión el concilio ecuménico y general. Esperábamos por cierto que se podría restablecer con él la paz del pueblo cristiano, y la unidad de la religión de Jesucristo; mas no obstante deseábamos celebrarlo con la aprobación y gusto de los Príncipes cristianos. Y mientras esperábamos su voluntad; mientras observábamos este tiempo recóndito, este tiempo de tu aprobación, o Dios! nos vimos últimamente precisados a resolver, que todos los tiempos son del divino beneplácito, quando se toman resoluciones de cosas santas, y conducentes a la piedad cristiana.

Por tanto viendo con gravísimo dolor de nuestro corazón, que se empeoraban de día en día los negocios de la cristiandad; pues la Ungría estaba oprimida por los Turcos; los Alemanes en sumo peligro, y todas las demás provincias llenas de miedo, tristeza y aflicción; determinamos no aguardar ya el consentimiento de ningún Príncipe, sino atender únicamente a la voluntad de Dios omnipotente, y a la utilidad de la república cristiana. En consequencia pues, no pudiendo ya disponer de Vincencia, y deseando atender así a la salud eterna de todos los cristianos, como a la comodidad de la nación Alemana, en la elección de lugar que habíamos de hacer para celebrar el nuevo concilio; y que aunque se propusieron otros lugares, conocíamos que los Alemanes deseaban se eligiese la ciudad de Trento; Nos, aunque juzgábamos que se podían tratar más cómodamente todos los negocios en la Italia citerior, conformamos no obstante, movidos de nuestro amor paternal, nuestra determinación a sus peticiones. En consequencia eligimos la ciudad de Trento para que se celebrase en ella el concilio ecuménico en el día primero del próximo mes de noviembre, determinando aquel lugar como que es a propósito para que puedan concurrirá él los Obispos y Prelados de Alemania, y de otras naciones inmediatas con suma facilidad; y los de Francia, España y provincias restantes más remotas, sin especial dificultad. Dilatamos no obstante la abertura hasta aquel día señalado, para dar tiempo a que se publicase este nuestro decreto por todas las naciones cristianas, y tuviesen tiempo todos los Prelados para concurrir a él. Y para haber dexado de señalar en esta ocasión el término de un año en la mudanza del lugar del concilio, como hemos prescrito en otras ocasiones en algunas Bulas; ha sido el motivo, no haber Nos querido diferir por más tiempo la esperanza de sanar en alguna parte la república cristiana, que tantas pérdidas y calamidades ha padecido. Vemos no obstante las circunstancias del tiempo; conocemos las dificultades; comprehendemos que es incierto quanto se puede esperar de nuestra resolución; pero sabiendo que está escrito: Descubre al Señor tus resoluciones, y espera en él, que él las cumplirá; tuvimos por más acertado colocar nuestra esperanza en la clemencia y misericordia divina, que desconfiar de nuestra debilidad. Porque sucede muchas veces al principiar las buenas obras, que lo que no pueden hacer los consejos de los hombres, lo lleva a debida execución el poder divino. Confiados pues, y apoyados en la autoridad de este mismo Dios omnipotente, Padre, Hijo y Espíritu Santo, y de sus bienaventurados Apóstoles san Pedro y san Pablo, de la qual también gozamos en la tierra; y además de esto, con el consejo y asenso de nuestros venerables hermanos los Cardenales de la santa Iglesia Romana; quitada y removida la suspensión arriba mencionada; la misma que removemos y quitamos por la presente Bula, indicamos, anunciamos, convocamos, establecemos y decretamos, que el santo, ecuménico y general concilio se ha de principiar, proseguir y finalizar con el auxilio del mismo Señor, a su honra y gloria, y para beneficio del pueblo cristiano, en la ciudad de Trento, lugar cómodo, libre y oportuno para todas las naciones, desde el día primero del próximo mes de noviembre del presente año de la Encarnación del Señor 1542; requiriendo, exortando, monestando, y además de esto mandando en todo rigor de precepto, en fuerza del juramento que hicieron a Nos, y a esta santa Sede, y en virtud de santa obediencia, y baxo las demás penas que es costumbre intimar y proponer contra los que no concurren quando se celebran concilios, que tanto nuestros venerables hermanos de todos los lugares Patriarcas, Arzobispos, Obispos, y nuestros amados hijos los Abades, como. todos los demás a quienes por derecho, o por privilegio es permitido tener asiento en los concilios generales, y dar su voto en ellos; que todos deban absolutamente concurrir y asistir a este sagrado concilio, a no hallarse acaso legítimamente impedidos, de cuya circunstancia no obstante estén obligados a avisar con fidedigno testimonio; o asistir a lo menos por sus procuradores y enviados con legítimos poderes. Rogando además, y suplicando por las entrañas de misericordia de Dios, y de nuestro señor Jesucristo, cuya religión y verdades de fe tan gravemente se combaten ya de todas partes, a los mencionados Emperador y rey Cristianísimo, así como a los demás Reyes, Duques y Príncipes, cuya presencia si en algún tiempo ha sido necesaria a la santísima fe de Jesucristo, y a la salvación de todos los cristianos, lo es principalmente en este tiempo; que si desean ver salva la república cristiana; si comprehenden que tienen estrecha obligación a Dios por los grandes beneficios que de su Magestad han recibido; no abandonen la causa, ni los intereses del mismo Dios; concurran por sí mismos a la celebración del sagrado Concilio, en el que será en extremo provechosa su piedad y virtud para la común utilidad y salvación suya y de los otros, así la temporal, como la eterna. Mas si (lo que no quisiéramos) no pudieren concurrir ellos mismos, envíen a lo menos sus Embaxadores autorizados que puedan representar en el Concilio cada uno la persona de su Príncipe con prudencia y dignidad. Y ante todas cosas que procuren, lo que les es sumamente fácil, que se pongan en camino, sin tergiversación ni tardanza, para venir al Concilio, los Obispos y Prelados de sus respectivos reynos y provincias: circunstancia que en particular es absolutamente conforme a justicia, que el mismo Dios, y Nos alcanzemos de los Prelados y Príncipes de Alemania; es a saber, que habiendose indicado el Concilio principalmente por su causa y deseos, y en la misma ciudad que ellos han pretendido; tengan todos a bien celebrarlo, y darle esplendor con su presencia, para que mucho más bien, y con mayor comodidad se puedan quanto antes, y del mejor modo posible, tratar en el mismo sagrado y ecuménico Concilio, consultar, ventilar, resolver y llevar al fin deseado quantas cosas sean necesarias a la integridad y verdad de la religión cristiana, al restablecimiento de las buenas costumbres, a la enmienda de las malas, a la paz, unidad y concordia de los cristianos entre sí, tanto de los Príncipes, como de los pueblos, así como a rechazar los ímpetus con que maquinan los bárbaros e infieles oprimir toda la cristiandad; siendo Dios quien guíe nuestras deliberaciones, y quien lleve delante de nuestras almas la luz de su sabiduría y verdad. Y para que lleguen estas nuestras letras, y quanto en ellas se contiene, a noticia de todos los que deben tenerla, y ninguno de ellos pueda alegar ignorancia, principalmente por no ser acaso libre el camino para que lleguen a todas las personas a quienes determinadamente se deberían intimar; queremos, y mandamos que quando acostumbra juntarse el pueblo en la basílica Vaticana, y en la iglesia de Letrán a oír la misa, se lean públicamente, y con voz clara por los cursores de nuestra Curia, o por algunos notarios públicos; y leídas se fixen en las puertas de dichas iglesias, y además de estas, en las de la cancelaria Apostólica, y en el lugar acostumbrado del campo de Flora, en donde han de estar expuestas algún tiempo para que las lean, y lleguen a noticia de todos; y quando las quitaren de allí, queden no obstante colocadas sus copias en los mismos lugares. En efecto nuestra determinada voluntad es, que todas y qualesquiera personas de las mencionadas en esta nuestra Bula, queden tan obligadas y comprehendidas por la lectura, publicación y fixación de ella, a los dos meses después de fixada, contados desde el día de su publicación y fixación, como si se hubiese leído e intimado a sus propias personas. Mandamos también, y decretamos, que se dé cierta e indubitable fe a los exemplares de ella que estén escritos, o firmados por mano de algún notario público, y refrendados con el sello de alguna persona Eclesiástica constituida en. dignidad. No sea pues lícito a persona alguna quebrantar, o contradecir temerariamente a esta nuestra Bula de indicción, aviso, convocación, estatuto, decreto, mandamiento, precepto y ruego. Y si alguno presumiere atentarlo, sepa que incurrirá en la indignación de Dios omnipotente, y en la de sus bienaventurados Apóstoles San Pedro y San Pablo. Dado en Roma en san Pedro, en 22 de mayo del año de la Encarnación del Señor 1542, y octavo de nuestro Pontificado.

Blosio.

Hier. Dand.

      BULLA INDICTIONIS SACRI OECUMENICI ET GENERALIS CONCILII TRIDENTINI, SUB PAULO III. PONT. MAX.

PAULUS EPISCOPUS, servus servorum Dei, ad futuram rei mernoriam. INITIO nostri, hujus Pontificatus, quem non ob merita nostra, sed propter suam magnam bonitatem Dei omnipotentis providentia nobis commissit, cernentes jam tum in quas perturbationes temporum, quotque incomoda rerum fer omnium nostra Pastoralis solicitudo, et vigilia esset vocata; cupiebamus quidem mederi Christianae Reipubl. malis, quibus illa jamdudum vexata, et propemodum oppressa est1); sed ipsi etiam, ut homines, circumdati infirmitate, ad tantum onus tollendum impares vires nostra esse sentiebamus. Nam cum pace opus esse intelligeremus ad liberandam, et conservandam à plurimis impendentibus periculis Rempubl. omnia invenimus odiis, et dissensionibus plena, dissentientibus praesertim Principibus iis ínterse, quibus summa rerum penè omnis à Deo permissa est2). Cùm unum ovile, et unum Pastorem Dominici esse gregis, ad integritatem Chistianae religionis, et ad caelestium bonorum spem in nobis confirmandam, necessarium duceremus; schismatis, dissidiis, haeresibus erat Christiani nominis divulsa jam penè, et lacerata unitas. Cùm tutam, atque munitam ab infidelium armis, atque insidiis Rempublicam optaremus; nostris erratis, nostraque cunctorum culpa, Dei videlicet ira peccatis nostris ímmínente, Rhodus fuerat amissa, Hungaria vexata, conceptum, et meditatum contra Italiam, contraque Austriam, et Illyricum terra, marique bellum : cùm impius, et immitis hostis noster Turca nullo tempore requiesceret, nostrorumque inter se odia, et dissensiones, suam bene gerendae rei occasionem duceret. Igitur, ut dicebamus,, in tanta haeresum, dissensionum, bellorumque tempestate, tantisque excitatis fluctibus, cura essemus ad moderandam, et gubernandam Petri naviculam vocati, nec viribus ipsi nostris, satis fideremus3); primùm conjecimus in Dòmino cogitatus nostros, ut ipse nos nutritet, animumque nostrum firmitate, et, robore, mentem consilio, sapientiaque instrueret. Deinde animo repetentes majores nostros, sapientia admirabili, et sanctitate praeditos, saepè in summis Christianae Reipublicae periculis remedium optimum, atque opportunissimum, oecumenica concilia, et Episcoporum generales conventus adhibuisse; ipsi quoque animum ad generale habendum concilium adjecimus : exquisitisque, Principum sententiis, quorum nobis videbatur utilis in primis, et opportuna ad hanc rem esse consensio; cùm eos tunc non alienos ab hoc tam sancto opere invenissemus; oecumenicum concilium, et generalem eorum Episcoporum, aliorumque Patrum, ad quos pertineret, conventum in civitate Mantuae indiximus, anno Incarnationis Domini, sicut litteris, et monumentis nostris testatum est, millesimo quingentesimo trigesimo septimo, Pontificatus nostri tertio, ad X. Kalend. jun. inchoandum; spem propè certam habentes fore, ut, cùm illic in nomine Domini essemus congregati, ipse, sicut promisit4), Dominus in medio nostrûm affuturus, et bonitate, ac misericordia sua omnes temporum procellas, omniaque pericula spiritu oris sui facilè depulsurus esset. Sed, ut semper insidiatur piis actionibus humani generis hostis; primùm contra omnem spem, et expectationem nostram denegata fuit nobis Mantuana civitas, nisi aliquas conditiones subiremus ab institutis majorum nostrorum, et conditione temporum, nostraque, ac hujus sanctae Sedis, ne nominis ecclesiatici dignitate, libertateque prorsus alienas; quas in aliis nostris litteris expressimus. Quapropter alium invenire locum, aliamque deligere civitatem necessè habuimus : quae cùm non statim nobis occurreret idonea, et apta; ad sequentes Kal. Nov. prorogare concilii celebrationem fuimus coacti. Interim saevus, et perpetuus hostis noster Turca, ingenti classe Italiam adortus, aliquot oppida in littoribus Apuliae cepit, vastavit, diripuit, praedas hominum abegit : nos in maximo timore, et periculo omnium, muniendis littoribus nostris, finitimisque auxilio juvandis fuimus occupati : nec tamen intereà destitimus consulere, et hortari Christianos Principes, ut de ídoneo ad habendum concilíum loco quid sentirent, nobis exponrent. Quorum cùm essent incertae, variaeque sententiae; tempusque diutius, quam erat opus, videretur extrahi; nos optimo animo, atque, ut arbitramur, etiam consilio, Vincentiam elegimus, urbem copiosam, et Venetorum, qui eam nobis concedebant, virtute, auctoritate, potentia, cùm aditum patentem, tùm stationem omnibus liberam, atque tutam in primis in se habentem. Sed cùm jara tempus longius progressum esset; novaeque urbis electionem onmnibus significari conveniret; jamque Kalendae Nov. appetentes facultatem hujus divulgationis excluderent; hyemsque esset propinqua; rursus altera prorogatione tempus concilii differre in proximum sequens ver, Majique futuras Kalendas, compulsi fuimus. Qua re firmiter constituta, atque decreta, cùm et nos ipsos, et caetera omnia ad cum benè agendum, Deo juvante, celebrandumque conventum pararemus; plurimùm reputantes interesse cùm celebrationis concilii, tùm universas Christianae Reipubl. Christianos Principes pace, inter se, et concordia consentire; carissimos in Christo filios nostros, Carolum Romanarum Imperatorem, semper Augustum, et Christianissimum regem Franciscum, duo praecipua Christiani nominis firmamenta, atque subsidia, orare, atque obsecrare institimus, ut ad colloquium inter se, et nobiscum unà convenirent : quorum quidem apud utrumque litteris, Nuntiis, et à latere nostro missis, ex venerabilium fratrum nostrorum numero, Legatis saepissimè egeramus, ut ex simultate, et dissidiis ambo in unum foedus, et piam amicitiam vellent convenire, labentibusque succurrere Christianis rebus : quarum servandarum cum esset illis potestas ab Deo praecipuè tributa, si id non agerent, et ad commune Christianorum bonum sua consilia non dirigerent; acris, et severa ratio eidem Deo ab ipsis reddenda esset. Qui aliquando precibus nostris annuentes, Nicaeam se contulere : quò nos quoque longum iter, et senili aetati nostrae vehementer contrarium, Dei, et pacis conciliandae causa suscepimus : neque praetermisimus intereà, cùm tempus concilii praestitutum, Kalendx videlicet Majae appropinquarent, tres Legatos summae virtutis, ac auctoritatis, à latere nostro, de numero eorundem fratrum nostrorum S. R. E. Cardínalium, Vincentiam mittere, qui initium concilii facerent, Praelatosque undique venientes exciperent, et ea, quae judicarent esse opus, agerent, et tractarent; quoad nos, ab itinere, et negotio pacis reversa, omnia accuratiùs dirigere possemus. Interim verò in illud sanctum opus, maximèque necessarium, tractationem videlicet pacis inter Principes, incubuimus, et quidem omni animi studio, omni pietate, ac diligentia. Testis est nobis Deus, cujus freti clementia nosmetipsos itineris, et vitae periculo expusimus. Nostra testis conscientia, quae nihil habet in hac requidem; in quo nos arguat, aut praetermissae, aut non quaesitae ad pacificandum occasionis. Principes ipsi testes, quos tam saepè, tamque vehementer Nuntiis, litteris, Legatis, monitis, hortatu, precibusque omnibus obsecraveramus, ut simultates deponerent, ut societatem coirent, ut Christianae Reipublicae in maximum, et propinquum jam adductae discrimen, communibus studiis, et subsidiis opitularentur. Jam verò testes illae vigiliae, atque cura, illi diurni, nocturnique animi nostri labores, gravesque solicitudines, quas ob hanc rem, et causam plurimas jam suscepimus : nec tamen ad optatum exitum nostra consilia, et acta adhuc perducta sunt. Ita enim visum Domino Deo est : quem tamen non desperamus aliquando optata nostra benigniùs respecturum. Ipsi quidem, quantum in nobis fuit, nihil, quod esset nostro Pastorali officio debitum, in hac re omisimus. Quod si qui sunt, qui actiones pacis nosotras in aliam interpretentur partem; dolemus quidem, sed tomen in dolore nostro gratias Deo omnipotente agimus, que ad exemplum, et doctrinam patientiae nostrae suos voluit Apostolos haberi dignos, qui pro nomine Jesu, qui pax nostra est5), contumeliam paterentur. Verùm in illo congressu, colloquioque nostro, quod Nicaeae habitum est, etsi, peccatis nostris impedientibus, inter duos Principes vera, et perpetua pax non potuit confici; induciae tamen decennales factae sunt : quarum opportunitate nos sperantes et sacrum concilium commodiùs celebratum iri, et deinde ex concilii auctoritate perfici posse pacem; apud Principes institimus, ut et ipsi venirent ad concilium, et Prelatos suos praesentes ducerent, absentesque accerserent. Qui cùm de utroque se excusassent, quod et ipsis redire in regna sua tum necesse esset, et Praelatos, quos secum habuissent, itinere, atque impendiis fessos, atque exhaustos, recreari,et refici oporteret; nos hortati sunt, ut aliam quoque prorogationem temporis habendi concilii decerneremus. Qua in re concedenda cùm essemus aliquantùm difficiles, litteras interim à Legatis nostris, qui Vincentiae erant, accepimus, trànsacto jam, et longiùs praeterito concilii ineundi die, unum vix, aut alterum ex externis nationibus Praelatum Vincentiam se contulisse. Quo nuntio accepto, cùm videremus eo tempore nulla jam ratione haberi concilium posse, ipsis Principibus concessimus, ut diffèrretur tempus agendi concilii usque ad sanctum Pascha, diemque festum futurae Dominicae Resurrectionis. Cujus nostri praecepti, expectationisque decreta: litterae Genuae, anno Incarnat. Domini M.D.XXXVIII. IV. Kal. Julii factae, publicataeque sunt. Atque hanc dilationem eò propensiùs fecimus, quòd pollicitus est nobis uterque Princeps legatos suos Romam ad nos se missurum, ut ea quae ad perfectionem pacis reliqua essent, neque Nicaeae ob brevitatem temporis potuerant omnia confici, Romae commodiùs coram nobis agerentur, et tractarentur. Et ob hanc rationem etiam à nobis ambo petierunt, ut haec pacificàtionis procuratio concilii celebrationi praeponeretur; cùm ipsum concilium, pace facta, multò deindè utilius, et salutarius Christianae Reipubl. futurum esset. Semper enim haec pacis spes nobis injecta Principum nos voluntatibus assentiri hortata est. Quam spem vehementer auxit, post discessum à Nicaea nostrum, ipsorum duorum Principum inter se benevola, amioaque congressio : quae, maxima nostra cum laetitia à nobis intellecta, confirmavit nos in bona spe, ut tandem aliquando nostras preces apud Deum exauditas, et vota pacis accepta esse crederemus. Hanc igitur pacis condusionem cùm et expeteremus, et urgeremus; nec solùm duobus antedictis Principibus, verùm etiam carissimo in Christo filio nostro Ferdinando, regi Romanorum, videretur, actionem concilii, nisi pace facta, suscipi non oportere; cunctique à nobis per lineras, suosque oratores contenderent, ut alias rursus temporis prorogationes faceremus; praecipuè autem instaret Serenissimus Caesar, promisisse se demonstrans iis, qui à Catholica unitate dissentiunt, se operam suam apud nos interpositurum, ut aliqua concordiae ratio iniretur; quod ante suam in Germaniam profectionem aptè non posset fieri : Nos, eadem semper spe pacis, et tantorum Principum voluntate adducti, cùm praesertim cerneremus, ne ad dictum quidem Resurrectionis festum alios Praelatos Vincentiam convenisse, prorogationis, nomen jam fugientes, quod tam saepè frustrà fuerat repetitum, celebrationem generalis concilii ad nostrum, et Sedis Apostolicae beneplacitum suspendere maluimus : itaque fecimus, et de suspensione hujusmodi litteras ad singulos supradictorum Principum decima die Jun. M.D.XXXIX. dedimus, sicut ex illis perspicuè potest intelligi. Ea itaque suspensione necessariò per nos facta, dum tempus illud magis idoneum à nobis, pacisque aliqua conclusio expectatur, quae et dignitatem posteà, frequentiamque concilio, et Christianae Reipubl. praesentioreni salutem erat allatura; Christianae intereà res in deterius quotidie prolapsae sunt, Hungaris, rege ipsorum mortuo, Turcam vocantibus; Ferdinando rege bellum in eos movente; Belgis ad defectionem à Caesare ex parte quadam incitatis : cujus defectionis comprimendae causa per Galliam amicissimè, et cum rege Christianissimo concordissimè, magno benevolae inter eos voluntatis indicio, transiens in Belgas sereníssimus Caesar, et illinc deinde in Germaniam profectus, conventus Cermanix Princípum ,. et cívitatum, traetanda: ejus, quam dixerat, concordix causa habere coepit. Sed cùm, spe pacis jam deficiente, ille quoque modus curandae in conventibus, tractandaeque concordiae,ad majores potiùs discordias concitandas aptus esse videretur; inducti fuimus ad pristinum concilii generaliis rcmedium reverti; idque per Legatos nostros S. R. E. Cardinales ipsi Caesari obtulimus; quod etiam postremò; et praecipuè in Ratisponensi conventu egimus; cùm illic dilectus filius noster, Gaspar tit. S. Praxedis, Cardinalis Contarenus, summa doctrina, et integritate Legatum nostrum ageret. Nam cùm, id quod ne accideret antea veriti eramus, ex ejus conventus sententia peteretur à nobis, ut ab Ecclesia dissentientium quosdam articulos tolerandos declararemus, quoad per oecumenicum concilium illi excuterentur, et deciderentur; idque nobis, ut concederemus, neque Christiana, et Catholica veritas, neque nostra, et Sedis Apostolicae dignitas permitteret; palàm potiùs concifum, ut quàm primùm fieret, proponi mandavimus. Neque verò in alia unquam sententia, et voluntate fuimus, quàm ut primo quoque tempore concilium oecumenicum, et generale congregaretur. Sperabamus enim ex eo et pacem populo Christiano, et Christianae religionis integritatem posse recuperara : verumtamen id cum bona gratia, et voluntate Christianorum Principum habere volebamus. Quam voluntatem dum expectamus; dum observamus tempus abscouditum6), tempus beneplaciti tui, ô Deus! aliquando tandem decernere compulsi sumus, omne esse tempus beneplacitum Deo, cum de rebus sanctis, et ad Christianam pietatem pertinentibus, consilia ineuntur. Quapropter videntes, maximo quidem animi nostri cum dolore, rem Christianam quotidie in pejus ruere, Hungaria à Turcis oppressa, Germanis periclitantibus, exteris omnibus metu, maeroreque afflictis; nullius jam Principis consensum expectare, sed tantùm Dei omnipotentis voluntatem, et Christianae .Reipubl. utilitatem attendere constituimus. Itaque cùm Vincentiam amplios non haberemus; cuperemusque cùm una versae Christianorum saluti, tum Germaniae nationis incommodis, in eligendo per nos novi concilia habendi loco, consulere; aliquotque locis propositis, ipsam Tridentinam civitatem ab ipsis desiderari videremus; nos etsi in citeriore Italia commodiùs omnia tractari posse judicabamus, ad corum tamen postulationes nostram voluntatem paterna caritate defleximus. Itaque Tridentum civitatem elegimus, qua in civitate oecumenicum concilium ad proximè venturas Kalendas Novemb. haberetur, idoneum locum illum statuentes, quo ex Germania quidem, aliisque Germaniae finitimis nationibus facillimè, ex Gallia, Hispania a caeterisque provinciis remotioribus non difficiliter Episcopi, et Praelati convenire possent. Dies autem concilii ea à nobis spectata est, quae spatium in se haberet et publicandi per Christianas nationes nostri hujus decreti, et facultatis omnibus Praelatis ad veniendum tribuendae. Quo minus autem annuum tempus praefiniremus mutando concilii loco, sicut quibusdam constitutionibus aliàs praescriptum est, ea res fuit in causa, quòd longiùs extrahi spem sanandae aliqua in parte Christianae Reipubl. quae tot detrimentis, et calamitatibus afecta est, noluimus : et tamen videmus tempora; agnoscimus difficultates; quid sperari possit ex consiliis nostris, incertum esse intelligimus. Sed quia scriptum est : Revela Domino viam tuam, et spera in te, et ipse faciet; magis Dei clementiae, et misericordiae confidere, quàm nostrx inmbecillitati diffidere constituimus. Saepè enim fit in bonis operibus incipiendis, ut, quod humana consilia non valent, divina virtus efficiat. Hujus igitur ipsius Dei omnipotentis Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, ac beatorum ejus Apostolorum Petri, et Pauli auctoritate, quâ nos quoque in terris fungimur, freti, atque subnixi, de venerabilium item fratrum nostrorum S. R. E. Cardinalium consilio, et assensu, sublata, amotaque suspensione, de quâ supra commemoratum est, quam per praesentes tollimus, et amovemus; sacrum, oecumenicum, et generale concilium in civitate Tridentina, loco commodo, et libero, omnibusque nationibus opportuno, ad Kal. proximas Novembris anni praesentis ab Incarnatione Domini M.D.XLII, incipiendutn, prosequendum, et, eodem Domino adjuvante, ad ipsius gloriam, atque laudem, et Christiani totius populi salutem absolvendum, perficiendumque indicimus, annuntiamus, convocamus, statuimus, atque decernimus; omnes omnibus ex locis tam venerabiles fratres nostros Patriarchas, Archiepiscopos, Episcopos, et dilectos filios Abbates, quàm alios quoscumque, quibus jure, aut privilegio in concilis generalibus residendi, et sententias in eis dicendi permissa potestas est, requirentes, hortantes, admonentes, ac nihilominus eis vi jurisjurandi, quod nobis, et huic sanctae Sedi praestiterunt, ac sanctae virtute obedientiae, aliisque sub poenis jure, aut consuetudine in celebrationibus conciliorum adversùs non accedentes ferri, et proponi solitis, mandantes, arctèque. praecipientes, ut ipsimet, nisi fortè justo detineantur impedimento, de quo tasen fidem facere compellantur, aut certè per suos legitimos procuratores, et nuntios sacro huic Concilio omninò adesse, et interesse debeant. Supra autem dictos Imperatorem, regemque Christianissimum, necnon caeteros Reges, Duces, Principes, quorum praesentia, si alias unquam, hoc quidem tempore maximè sanctissimae Christi fidei, et Christianorum omnium futura est salutaris, rogantes, atque obsecrantes per viscera misericordiae Dei, et Domini nostri Jesu-Christi, cujus fidei varitas, et religio, et intùs, et extrà graviter jam oppugnatur, ut, si salvam volunt Christianam esse Rempubl. si se Domino obstrictos, et obligatos pro maximis illius erga se beneficiis intelligunt, ne deserant ipsius Dei causas, et negotium; ipsimet àd sacri Concilii celebrationem veniant, in quo ipsorum pietas, atque virtus communi utilitati, salutique suae, ac exterorum, et temporali, et aeternae, plurimum est profutura. Sin autem, id quod nollemus, accedere ipsi non poterunt; at graves saltem viros Legatos cum auctoritate mittant, qui personam Principis sui quisque et cum prudentia, et cum dignitate possint in Concilio referre. In primis vero ut id curent, quod ipsis facillimum est, ut ex suis cujusque regnis, ac provinciis Episcopi, et Praelati sine tergiversatione, et mora ad Concilium proficiscantur. Quod maximè quidem à Praelatis, Principibusque Germaniae Deum ipsum, atque nos impetrare aequum est : ut cùm eorum praecipuè causa, ipsisque cupientibus Concilium indictum sit, et in ea civitate indictum, quae ab eis est desiderata; non graventur ipsi sua cunctorum praesentia id celebrare, et ornare; quò meliùs, atque commodius quae ad integritatem, et veritatem Christianae religionis, quae ad bonorum morum reductionem, emendationemque malorum, quae ad Christianorum inter se, tàm Principum, quàm populorum pacem, unitatem, concordiamque pertineant, et quae ad repellendos impetus barbarorum, et infidelium, quibus illi universam Christianitatem obruere, moliuntur, sint necessaria, Deo nostris consultationibus praeeunte, et lumen sapientiae suae, ac veritatis mentibus nostris praeferente, agi in dicto sacro oecumenico Concilio, et conspirante omnium caritate, consuli, tractari, confici, ad optatosque exitus deduci quamprimùm, et quamoptimè possint. Atque ut nostrae hae litterae, et quae in eis continentur, ad notitiam cunctorum quorum oportet, perveniant, ne quis illorum ignorantiae excusationem praetendat, cum praesertim etiam non ad omnes eos, quibus nominatim illae essent intimaridae, tutus forsitan pateat accessus; volumus, et mandamus, ut in Basilica Vaticana Principis Apostolorum, et in Ecclesia Lateranensi, cùm ibi multitudo populi ad audiendam rem divinam congregari solita est, papalàm clara voce per Curiae nostrae cursores, aut notarios aliquos publicos legantur, lectaeque in valvis dictarum Ecclesiarum, itemque Cancellariae Apostolicae portis, et Campi Florae solito loco affigantur, ubi ad lectionem, et notitiam cunctorum aliquandiu expositae pendeant : cumque inde amovebuntur, earum nihilominùs exempla in eisdem locis remaneant affixa. Nos enim per lectionem, publicationem, affixionemque hujusmodi, omnes, et quoscumque, quos antedictae postrae litterae comprehendunt, post spatium duorum mensium à die litterarum publicationis, et affixionis, ita volumus obligatos esse, atque adstrictos, ac si ipsismet illae coram lectae, et intimatae essent; transumptis quidem earum, quae manu publici notarii scripta, aut subscripta, et sigillo personae alicujus Ecclesiasticae, in dignitate constitutae, munita fuerint, ut fides certa, et indubitata habeatur, mandamos, atque decernimus. Nulli ergo omninò hominum liceat hanc paginam nostrae indictionis, annuntiationis, convocationis, statuti, decreti, mandati, praecepti, et obsecrationis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei, ac beatorum Petri, et Pauli, Apostolorum ejus, se noverit incursurum. Datum Romae, apud sanctum Petrum, anuo Incarnationis Dominicae M. D. XLII. XI. Kalend. jun. anno VIII.



ABERTURA DEL SACROSANTO, ECUMÉNICO GENERAL CONCILIO DE TRENTO.

»En el nombre de la santísima Trinidad. Siguen las ordenanzas, constituciones, actas y decretos hechos en el sacrosanto, ecuménico y general Concilio de Trento, presidido a nombre de nuestro SSmo. en Cristo Padre y señor Paulo por divina providencia Papa III. de este nombre, por los Rmos. e Ilmos. señores los Cardenales de la S. R. I., Legados a latere de la sede Apostólica, Juan María de Monte, Obispo de Palestrina; Marcelo Cervini, Presbítero de Santa Cruz en Jerusalén; y Reginaldo Polo, Inglés, Diácono de santa María in Cosmedin.

En el nombre de Dios. Amén.

»En el año del nacimiento del mismo Señor nuestro de M. D. XLV. en la Indicción III. Domingo III. del Adviento del Señor, en que cayó la festividad de Santa Lucía, día XIII. del mes de diciembre, año XII del Pontificado de nuestro SSmo. Padre y Señor nuestro en Jesucristo, Paulo, por divina providencia Papa III, de este nombre, se celebró una procesión general en la ciudad de Trento desde la iglesia de la santísima e individua Trinidad hasta la iglesia catedral, para dar feliz principio al sacrosanto, ecuménico y general Concilio de Trento, y asistieron en ella los tres Legados de la Sede Apostólica, y el Rmo. e Ilmo. señor Cristóval Madruci, Presbítero Cardenal de la S. I. R. del título de s. Cesario, y también los RR. PP. y señores los Arzobispos, Obispos, Abades, Doctores, e ilustres y nobles señores que después se mencionan, con otros muchos Doctores, así teólogos, como canonistas y legistas, y gran número de Barones y Condes, y juntamente el clero y pueblo de dicha ciudad. Finalizada la procesión el referido primer Legado, Rmo. e Ilmo. señor Cardenal de Monte, celebró la misa de Espíritu Santo en la santa iglesia catedral, y predicó el R. P. y señor Obispo de Bitonto. Después de acabada la misa dio la bendición al pueblo el expresado Rmo. Sr. Cardenal de Monte; y compareciendo después ante los mismos Legados y Prelados la distinguida persona del maestro Zorrilla, secretario del Ilmo. Sr. don Diego de Mendoza, Embaxador del Emperador y Rey de España, presentó las cartas en que dicho Embaxador escusaba su ausencia, y fueron leídas en alta voz. Después de esto se leyeron las Bulas de la convocación del concilio, e inmediatamente el Rmo. Legado de Monte volviendose a los Padres del Concilio dixo: Tenéis a bien, &c.»

     

APERTIO SACROSANCTI, OECUMENICI, ET GENERALIS CONCILII TRIDENTINI.

»In nomine Sanctissimae Trinitatis. Sequuntur ordinationes, constitutiones, acta, et decreta facta in sacrosancta, oecumenica, et generali Tridentina Synodo, praesidentibus in ea, nomine sanctissimi in Christo Patris, et D. N. D. Pauli, divina providentia Papae III. Reverendissimis, et Illustriss. D. D. Joanne Maria de Monte, Episcopo Praenestino, et Marcello Cervino sanctae Crucis in Hierusalem presbytero, ac Reginaldo Polo, Anglo, Diacono santae Mariae in Cosmedin, sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalibus, et Apostolicae sedis de latere Legatis.

IN NOMINE DOMINI. AMEN.

»Anno à nativitate ejusdem Domini nostri M. D. XLV. Indictione tertia, die vero Dominica tertia adventus Domini, in qua fuit festum s. Luciae, et XIII. mensis Decemb. Pontificatus SS. in Christo P., et D. N. D. Pauli divina providentia Papae III. anno duodecimo, pro felici inchoatione sacrosanctae oecumenicae, et generalis Tridentinae Synodi fuit facta processio generalis in civitate Tridentina ab ecclesia SS. et individuae Trinitatis ad ecclesiam cathedralem; assistentibus in ea tribus sedis Apostolicae Legatis, et R. et Ilust. D. Christophoro Madrucio, tit. s. Caesarii, S. R. E. presbytero Cardinali, et Episcopo Tridentino; necnon RR. PP. DD. Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Doctoribus, ac illustribus, et nobilibus viris infrascriptis; cum multis aliis doctoribus, tum in theologia, tum in utroque jure, etiam cum magno numero Baronum, et Comitum, necnon cum clero, et populo dicta civitatis. Qua fnita praefatus Rmus. et Ilust. D. Cardinalis de Monte primus Legatus, celebravit missam de S. Spiritu in sancta cathedrali ecclesia, et R. P. D. Episcopus Bitontinus habuit orationem. Deinde finita missa, dictus Rmus. D. de Monte Cardinalis dedit benedictionem populo. Postmodum comparuit coram eisdem RR. Legatis, et Praelatis egregius vir magister Zorrilla, secretarius Ilmi. D. Didaci de Mendoza, Oratoris Caesareae, et Catholicae majestatis, et praesentavit litteras excusatorias super ejus absentia, quae fuerunt lectae alta voce. Interea lectae fuerunt Bulla indictionis Concilii. Postmodum praefatus RR. de Monte Legatus vertit se ad Patres Concilii dicens : Placetne, &c.»





Mapa del sitio / Web map Página mantenida por el Taller Digital Marco legal Página principal Enviar correo