In obitum Mariæ
Barbaræ de Portugal Augustæ Hispaniarum Reginæ.
Tagus
|
| Ver ubi perpetuum terris,
intersita densis | | |
| Arboribus, latoque ostendens ordine
sylvas, | | |
| Ora ferax colitur, vasto quâ margine
dives | | |
|
Alluit unda Tagi.
Viridanti cespite germen | | |
| Emittit placido surgentes aëre
flores. |
5 | |
| Non sentis, tribulusque gravis, non
carduus horrens | | |
|
Cultâ excrescit humo; nocuum nec semen
amarum | | |
| Producit lolium. Plantarum ignobile
vulgus | | |
| Sponte recusat ager, generosis gratior
herbis. | | |
|
Non nebulæ terris, non turbida nubila clarum
|
10 | |
| Eripiunt Solem; vacuo sed ab æthere
Phoebi | | |
| Lumina pura micant. Undis hinc inde
coactis | | |
|
Mille viis haurit bibulus torrentia campus.
| | |
|
Hinc crebri exultant fontes, queis lympha latebris
| | |
|
Adsiliens, liquidas jaculatur in aëra nubes.
|
15 | |
|
Lætus floret ager: sulcis discreta virescit
| | |
|
Picta manus florum: peregrinis consita signis
| | |
| Planities, nitidisque viget distincta
tropoeis. | | |
|
Fanum prisca Jovi posuit gens: inde sacellu
| | |
|
Nomen forte plagæ fecit, quæ dicta
vetustis |
20 | |
|
Ara Jovis.
Clarum delubri nomine quondam | | |
| Hesperii coluere viri Numenque,
locumque. | | |
|
Vana superstitio, templumque evanuit
ævo. | | |
| Sed fortunatis deërat
tunc denique sylvis | | |
| Adservatus honos. Tenuit quas
Jupiter ædes, |
25 | |
|
Hispano cessere Jovi. Mandante Philippo,
| | |
|
Regales crevere arces, crevere superbae
| | |
|
In coelum turres. Lauta
spectabile forma | | |
|
Surgit opus, pulcrisque novus tunc additus arvis
| | |
| Est decor. Indigenis hinc priscis adsita
ramis |
30 | |
| Et nemora, et flores. Frutices, et dona
Lyaei | | |
| Excepit tellus, largo quæ foenere
reddat | | |
|
Delicias domino, vel frugibus ornet opimis.
| | |
| Has Vertumnus amat sedes, has aurea
conjux | | |
| Deperit; his veteres demum jam posthabet
aras |
35 | |
|
Flora, vel Hesperidum cultus pertæsa
priores. | | |
|
Vere novo, terris propior cum Cynthius
ardor, | | |
| Illecebris, Pomona, tuis et ruris
amore, | | |
| Has Phyllis pellecta plagas ex more
colebat, | | |
| Phyllis
in occiduis famâ celeberrima sylvis, |
40 | |
|
Hesperiæ cognatus honos, Damonis
et almi | | |
|
Unus amor, Lusæque itidem laus maxima
gentis. | | |
| Nympharum coetus, Sylvanorurnque
choroeas | | |
| Læta gerit tellus. Querulos non
turtur ab ulmo | | |
|
Profert moesta sonos. Reboat sed vocibus omne
|
45 | |
|
Harmonicis hinc inde nemus. Tagus
ipse loquaces | | |
|
Fert undas, dominæque alto de margine plaudit.
| | |
|
Faunorum conserta manus, Satyrique salaces
| | |
| Carmina discerpunt rudibus male congrua
chordis. | | |
| Naïades, Dryadesque, cohors
pulcherrima, ruris, |
50 | |
| Undarumque Deæ, dulces modulamine
versus | | |
| Insolito alternant. Baccho de more
labantem | | |
|
Pandus asellus agist Silenum. Tum ille canoris
| | |
|
Accedit turmis, modulos comitatus agrestes.
| | |
|
Arboribus volucrem Zephyrum dulcedine cantus
|
55 | |
|
Mulcet avis, profugamque vocat, seu forte
tenellam | | |
|
Amisit sobolem; vel si connubia tentet | | |
|
Jam nova. Pastorum sylvestria numina Musæ
| | |
|
Phyllida
carminibus tollunt, plausuque sonoro | | |
|
In coelum, laudesque suas, nomenque
frequentant. |
60 | |
| Ingenitâ adspicias
pecudes feritate relictâ | | |
| In medios saltare choros, numerosque
canentum | | |
| Auriculis captare leves, patulosque per
agros | | |
|
Capripedes Panas, lascivaque numina Faunos
| | |
| Inde sequi, et celeres bifido pede fingere
saltus. |
65 | |
| Prata peregrinis orbata coloribus,
ipsa | | |
| Ornabat natura novis, pictoque
virebat | | |
|
Flore solum; roseos conceperat undique vultus
| | |
|
Æquo. Fertilitas nobis opulenta
reducit | | |
|
Primævam tempus, cum munera flava
libenter |
70 | |
| Terra dabat, fructusque uber natura
ferebat. | | |
|
Labitur hic nitidis splendescens lympha lapillis,
| | |
|
Arbustis, herbisque udum missura
madorem. | | |
|
Jucundus illic foetus decerpit avarus | | |
| Ruricola, et fruticum sapidos
prædatur honores. |
75 | |
|
Omnia ridebant Nymphæ, nomenque beatum
| | |
|
Phyllidos
alterno geminabant murmure sylvæ. | | |
|
Extemplo turbatur ager. Tunc nubibus atris
| | |
|
Caligans äer torpentes admovet umbras.
| | |
| Ilice clamosos alternat noctua
questus, |
80 | |
|
Et moestis ululare sonis exterrita
cornix | | |
|
Coepit, et exesis ævo considere truncis
| | |
|
Bubonum damnosa cohors. Orbata sodali | | |
|
Triste gemit turtur carioso cortice
ramis. | | |
|
Ulmorum procera seges, fruticesque venustam
|
85 | |
|
Amittunt formam. Præcelsa cacumina
frondens | | |
|
Alnus sternit humi, viridantia bracchia laxans,
| | |
|
Funereas myrtos, tristesque imitata
cupressus. | | |
|
Emoritur quodcumque hilari caput extulit
arvo | | |
|
Molle genus florum. Tum marcida prata
decoram |
90 | |
|
Deponunt vestem, turpes induta
colores. | | |
| Nubivagæ moriuntur aves, pecudesque
per agros | | |
|
Obcumbunt passim. Jam pallida mortis imago
| | |
| Omne tenet, foedatque solum. Modulamina
prisca | | |
|
In raucos abiere sonos. Singultibus
implet |
95 | |
| Aura nemus, Dryadesque ipsas, et numina
luci | | |
|
Exterret, subitoque silent stupefacta tumultu.
| | |
| Sylvani, Panesque leves, Faunique
bicornes | | |
|
Antra petunt properi, semiustaque gramina
linquunt | | |
| Pastores extrema timent, causasque
verentur |
100 | |
| Arcanas. Loetis miseras unde adferat
arvis, | | |
| Sors inimica vices, ipsis res abdita
Nymphis. | | |
|
Attonitæ monstris, cælata
exordia luctus | | |
| Exquirunt Divæ frustra, causasque
latentes | | |
| Mirantur, totoque errant per devia
luco. |
105 | |
|
Tunc Tagus
annosos emergens flumine vultus | | |
| Impete findit aquas, infaustum collibus
omen. | | |
|
Obscoenis foedata herbis, limoque
palustri | | |
| Udis caesaries humeris impexa fluebat.
| | |
|
Squallida membra imber pluvio de vertice
largus |
110 | |
|
Irrorat. Non serta comas, non candida
cingunt | | |
| Tempora lascivo digesti ex ordine flores.
| | |
|
Ut summas undas tetigit, potuitque videri
| | |
|
Collibus, et coelo tremulas jactare
querelas: | | |
|
Tunc ægros demum gemitus, lacrymasque
repressit: |
115 | |
| Et polluta gravi componens ora dolore;
| | |
| Talia verba senex longævo pectore
promit. | | |
| Scilicet, oh Superi! rerum queis summa
potestas | | |
|
Tam dirum patrasse nefas, impune
licebit, | | |
| Heu Fatis! Sylvis possint avertere nostris
|
120 | |
|
Lætitiam, laudemque soli! Quis denique
vestrûm | | |
| Permisit funusque simul fèlicibus
infert | | |
| Finibus æternum? Vos, Nymphæ,
tristia planctu | | |
|
Alternate novo. Funestis.flebile
carmen | | |
| Adspirate modis. Resonet singultibus
æthra. |
125 | |
|
Hæc nobis arcana Deus patefecit, Olympum
| | |
|
Qui regit, et tanti causas, heu,fùneris,
eheu | | |
|
Conscivisse dedit, pariterque effere per
orbem. | | |
|
Cætera dicturo tumidos humectat ocellos
| | |
|
Fletus atrox, animusque simul cum voce refugit.
|
130 | |
|
Ast diris posquam lacrymis, summoque pepercit
| | |
|
Angori, Faunosque iterum, Nymphasque silentes
| | |
| Adfectare avide casus, atque omina,
sensit: | | |
| Ferales hausit voces tunc pectore ab
imo, | | |
| Funereum reserans frendenti murmure
fatum. |
135 | |
| Abstulit, oh facinus numquam non flebile
nobis! | | |
|
Difficilis Fortuna Deam. Rapuere beatis
| | |
|
Numen fata pium lucis. Fraudatur honore
| | |
| Hesperium, Lusumque solum. Eheu! Phyllida
campi, | | |
|
Et pecus, et sylvæ lacrymis sectantur
ademtam. |
140 | |
|
Phyllida, nascentem quam lætis
vidimus undis, | | |
|
Quamque sibi
Damon Lusis accerserat oris | | |
| In sociam, patriæque decus, nobisque
decorem. | | |
|
Immitis Lachesis nobis hæc funera
fecit, | | |
| Æternum Parcis probrum, terrisque
gemendum |
145 | |
|
Exitium. Nostras habitabit denique
terras | | |
|
Tænariis umbris, cæcæque
simillima
nocti | | |
|
Caligo, luctusque gravis, gemitusque, dolorque.
| | |
|
Incumbent itidem priscis exclusa sepulcris
| | |
|
Turbatis simulacra plagis, Maciesque caducos
|
150 | |
| Ostendens vulnus, et lurida passibus
ægris | | |
| Membra gerens, solos novus irruet incola
campos. | | |
|
Armentoque timens depellet gramine
pastor | | |
|
Noto haedos, alacres tractus, et pabula
quærens | | |
| Herbida, nec diris exinde obnoxia
monstris, |
155 | |
|
Nos mala deteriora manent, capitique
minatur | | |
|
Immerito, Nymphæ, nullo sanabile vulnus
| | |
|
tempore, et æternum plagemusfata relicti.
| | |
|
Desunt verba seni, desunt præconia
Nymphæ | | |
|
Ampla relaturo sylvis, sævoque
dolore |
160 | |
|
Exanimem rapido demersit vortice
flumen. | | |
| Continuo Dryades subita formidine
tactæ | | |
| Destituunt fatale nemus. Sylvestria
planctus | | |
| Numina ferales portentis territa ducunt:
| | |
| Extremamque sibi lugebunt prata
ruinam. |
165 | |
In obitum Ferdinandi VI
Hispaniarum et Indiarum Regis. Nox
|
| Nox erat, & coelo
chrystallina cornua Phoebe | | |
|
Condiderat, dubiamque solo per nubila
lucem | | |
| Sidera rara dabat. Atris offusa
tenebris | | |
|
Aura graves strepitus, rauco crepitante
susurro, | | |
|
Mittebat, trepidosque sonos; quo murmure
moestos |
5 | |
|
Surgere corde metus et inania monstra per
umbras, | | |
| Sæpe iubet, gemitus hominum,
fremitusque ferarum | | |
| Invisis imitata modis. Caligine tetra
| | |
| Arva silent, vigilesque canes; somnoque
sepulta | | |
|
Cuncta jacent. Immane Chaos convolvere
rursus, |
10 | |
|
Credideris, mundi primo indiscrimine
molem. | | |
|
Tempus erat mediæ transactum noctis,
et alte | | |
| Indormire dabat mortalibus humidus
aër, | | |
| Coecaque terribilis cognata silentia
noctis: | | |
|
Cum male compositus lecto, curisque
malignis |
15 | |
|
Exesus, somno tandem concedere
cogor. | | |
|
Morpheus extemplo totis me viribus
ægrum | | |
| Occupat, ac blandis torpentia membra
catenis | | |
|
Alligat, infirmos hebetatque papavere
sensus. | | |
|
Tunc visus per inane rapi, cursuque volucri
|
20 | |
| Et celeres ventos, impulsaque nubila
longe | | |
|
Vincere. Sic vacuas mittor, jactorque per auras.
| | |
| Non plumbum Balearis agit velocius ardens,
| | |
|
Quum quatit immensum fundæ clangoribus
æthra: | | |
|
Nec magis Hæmoniis convallibus acriter
urget |
25 | |
|
Torva Diana feras, nitido spectabilis arcu:
| | |
| Quam rapidos ventos nullo ducente secabam
| | |
|
Præcipiti, metuens, jamjam, dare membra ruinæ.
| | |
| Protinus at blando coepi
descendere lapsu. | | |
|
Utque fuit, tetigisse solum, data copia, diro
|
30 | |
| Expediorque metu: tacitus confinia lustro,
| | |
| Et nemora agnosco visu; sed qualia
quondam | | |
| Pallentes habitare umbras, Lemurumque
catervas, | | |
| Audierim. Piceis tellus, densaque
cupressu | | |
| Induitur. Nullo nascuntur palmite
fructus. |
35 | |
|
Herbis nudus ager: molli pro gemine florum
| | |
| Imminet urticis tellus, et sentibus
horret. | | |
| Semicremis longo squallebat limite
truncis | | |
|
Campus, et assiduo resonabant vulture
colles. | | |
|
Nec scatebris undæ exiliunt, nec limpidus
agros |
40 | |
|
Irrorat torrens. Glaucis sed terra lacunis
| | |
|
Scinditur, atque gravis contaminat aëra putor.
| | |
| Talia dum miror, querulo
stridore repente | | |
|
Concutitur tellus. Stupefactaque casibus atris
| | |
| Mens jacet, immotumque manet formidine
corpus. |
45 | |
|
Gurgite terrifico labor, subitoque tumultu,
| | |
|
Ut nulli pateant aditus, compagibus arctis
| | |
| Complanatur ager. Plutonia regna,
putares, | | |
| Invisenda mihi, tranandaque flumina
Lethes. | | |
|
Nec reditus spes ulla manet, rursusque fruendi
|
50 | |
| Lumine Apollineo; nec compellare
dabatur | | |
| Auxilio quemquam, nigras quo forte
latebras | | |
|
Effugerem: aut, reditum si fors injusta negasset,
| | |
|
Consortis toleranda forent solamine damna | | |
| Rectius, ac mutuis posset constare
periclis |
55 | |
| Quisque animo, meliusque feros perferre
labores. | | |
|
Jamque equidem monstris animus durare malignis
| | |
| Haud poterat, tremulusque solum pes
comprimit ægre: | | |
|
Altera cum pavido mediis exorta tenebris | | |
| Formido, trepida remoratur imagine
gressus. |
60 | |
| Excepere sonos aures; tum murmura
moesta | | |
| Congnovi, atque imis suspiria missa
medullis. | | |
| Feminei planctus (quamvis nec sana fuisset
| | |
| Mens) pectus tetigere meum: commotus et
ultro | | |
|
Advolo, secretas ardens contingere
causas. |
65 | |
| Nocte feror coeca, rapidis non passibus
obstat | | |
|
Caligo. Propero, tenuem qua rimula lucem
| | |
| Exhibet, atque animo superans obstacla,
propinquo. | | |
|
Quaque aditum paries stricto spiramine præbet,
| | |
|
Ingredior, corpusque levi conamine trudo. |
70 | |
|
Aula peregregiis aderat variata figuris, | | |
| Barbarica constructa manu, atque sedilia
circum | | |
|
Marmore ducta jacent, pulcris interlita
signis. | | |
|
Lychnus erat: tremulis sed lux male vivida
flammis | | |
| Mittitur, et sacros, monet, observare
recessus. Virgineos |
75 | |
| vultus, lacrymantia Numina
cerno | | |
| Insimul, et magno moerentia pectora
quæstu. | | |
| Adfuit in primis rutilo
diademate pulcrum | | |
|
Insignita caput, niveaque in veste
decora, | | |
|
Nomine quae æternum numen, causasque
supernas |
80 | |
|
Diva refert, hominique abscondita sacra
resignat | | |
| Æthereos rimata polos. Hæc
vertice cunctas | | |
|
Excelso vincit. Comes hæserat insuper illi
| | |
|
Ethice, et immoto Jurisprudentia vultu. | | |
| Ingeniosa Mathesis erat, laterique
venusta |
85 | |
|
Hæret Rhetorice, dux et Dialectica
mentis. | | |
|
Cætera, quæ ingenuas omnes complectitur
artes, | | |
| Alma cohors aderat pariter: planctusque
ciebat, | | |
|
Immodico madidos ostendens flumine
vultus. | | |
|
Antra, nemus, coelumque boat,
qæstusque lacunar |
90 | |
|
Concutitur, resonatque gravi. Tunc denique
tristes | | |
|
Adgredior sermone Deas; primamque
Poesim | | |
| Compello; moestos habitus, dirumque
dolorem | | |
|
Miratus. Causasque itidem jam cominus ipse
| | |
| Sciscitor: horrificis se qua ratione
cavernis |
95 | |
| Abdiderint, lautasque urbes, hominesque
relinquant. | | |
| Adtigerant raucis
divinæ Præsidis aures | | |
| Murmura nostra sonis, et vox impleverat
aulam. | | |
| Tunc cunctas cessare jubet, querulosque
remitti | | |
|
Diva modos; propiusque mihi responsa
parabat. |
100 | |
|
Atque adsurgentem nobis cum forte
Poesim | | |
|
Vidisset: responsa, rogat, mihi reddat, et
ægram | | |
| Ingenti moerore levet, dubiumque recludat.
| | |
|
Utque fuit male comta comas, fraudata
cothurno, | | |
|
Rorantes tollens oculos, et voce
minanti |
105 | |
| Incipiens, nostras pulsavit talibus aures.
| | |
| Quis te error, Peregrine, trahit? Quidve
impulit, amens, | | |
| Ignotas intrasse domos? sacrosque
recessus | | |
|
Contemerasse pede? et profugas toto orbe
sorores | | |
| Vexasse huc etiam? Fatum quo sæviat
atrox, |
110 | |
| Insuper est? Moestas confusas voce cavernas
| | |
|
Linque, age; concessosque, sine, increbrescere
planctus. | | |
|
Hesperiam fugimus, desertas quærere
sedes: | | |
|
Cogimur. Invisis nullus dein gentibus
usus. | | |
|
Nec lacrymis aderit, nec nostræ terminus
unquam |
115 | |
| Tristitiæ; æternum chaos nos
obruet umbris. | | |
|
Quis, quero, ingenuas, ingentia nomina
quondam, | | |
|
Excolet hinc artes? Extincti sorte
parentis, | | |
|
Præsidioque suo orbatas nos omnia
lædent | | |
| Heu mala! Pellemur tectis, longumque feremus
|
120 | |
| Exilium, et nulla dabitur consistere terra,
| | |
| Expulsis patria. Probris nos cedet
iniquis | | |
|
Crassities, spoliisque caput ferus induet
hostis. | | |
| FERDINANDUS abest. Properi vis impia
fati | | |
| Abstulit, et longa compostus nocte
premetur. |
125 | |
|
Nox ædem truculenta premit nos. Jamque
pudebit, | | |
|
Orbe frui, nigro quem circumfundit
amictu | | |
|
Terror, et horribili deturpat imagine
livor. | | |
|
Auditis stupui, rigidoque in corpore
sanguis | | |
| Constitit, et clausum pressit suspiria
guttur. |
130 | |
|
Non vultus pallor: non tristia signa
loquentem | | |
|
Continuere Deam: rursus tunc aëra dictis
| | |
| Verberat, & planctus miscens sic
pergit amaros. | | |
| Extremum hoc, graviusque malum
lugemus: ademto | | |
| FERNANDO, æternam nostræ fecere
sorores |
135 | |
|
Jacturam: nullo cladis reparabitur
ævo. | | |
|
Hoc Tagus, hoc, sylvis refèrens,
prædixerat olim, | | |
| Phyllidos interitum; pejoraque fata,
canebat, | | |
|
Mansura Hesperios. Tenuere auguria veram
| | |
|
Prisca fidem. Summo tellus concussa
dolore |
140 | |
|
Hispana, & luctu totus maculabitur
orbis. | | |
| Ardebat dudum bellis Europa superbis,
| | |
|
Diraque sanguineus produxerat agmina
Mavors. | | |
| Hispani hinc, Gallique ruunt, Ligurumque
cohortes | | |
| Bella movent, Siculique truces; Italumque
cruentant |
145 | |
|
Cæde solum. Glomerat flavas inde Austria
turmas, | | |
|
Convocat et niveos in proelia dira
Batavos, | | |
|
Alpinosque feros, et sævos classe
Britannos. | | |
|
Pax aberat terris, timor undique, et undique
cædes. | | |
| Sed simul ac sceptro coelum præfecit
Ibero |
150 | |
| FERNANDUM, Pax alma viget, reducesque
Camoenæ, | | |
| Et rediere noi,is,felicia tempora palmis.
| | |
| Relligio, pietas, dulcis concordia
regnat: | | |
| Arva novo florent cultu: celeresque
biremes, | | |
| Æquora tuta secant: auroque America
nitenti |
155 | |
| Depictas onerat puppes, pontumque
fatigat. | | |
|
Ingenio artifices fingunt miracula, mundum
| | |
| Et Sophia adproperat partis ditare
tropheis. | | |
|
Aeriæ surgunt turres, fastuque superbo
| | |
|
Sidera contingunt moles: variataque
pulcras |
160 | |
| Commendat Pictura domos, urbesque
decorat. | | |
|
Lanaque, quæ tantum nullos non noverat
usus, | | |
|
Hispana tractata manu, jam vellera
mutat | | |
|
Auro. Nec Seres nobis sua stamina flavi
| | |
| Extollenda ferant. Radians attexitur aurum
|
165 | |
| Vestibus, argentoque nitet profusa
juventus. | | |
| Classibus aptantur portus: saxoque
recissis | | |
|
Culminibus,fàciles aditus panduntur
eunti, | | |
|
Ac variæ placidæque viæ.
Saturnia nostræ | | |
|
Labitur Hesperiæ nitidisima.frugibus
ætas, |
170 | |
| Ut gravior jactura foret. Sors omnia
secum | | |
|
Abstulit heu nobis! FERDINANDUM que
potentem | | |
| Corripiens, caro viduat nos sæva
parente! | | |
|
Longius adgressæ sermonem ferre,
sorores | | |
|
Adsurgunt, fletusque iterant; rursusque sonoris
|
175 | |
|
Misceri nigrans coepit singultibus aula. | | |
|
Excitor hic visis: pavido cor pectore lente
| | |
| Subsilit, atque tremor subito per membra
cucurrit. | | |
|
Lux aderat terris, clauso sed Phoebus
Olympo | | |
|
Ibat, et incertas suffuso lampade
luces |
180 | |
|
Edebat. Præsaga mali triste ingemit
aura. | | |
|
Funereæ, quocumque aures converto, querelæ
| | |
|
Excruciant animum, trepidaque in mente
resurgunt | | |
|
Somnia. Fatidico, causas hausurus acerbas,
| | |
| Expedior lecto. Tunc horrida somnia
verum |
185 | |
|
Vaticinata malum, novi. Concesserat eheu!
| | |
| FERNANDUS fatis! Certa perculsa ruina
| | |
|
Plebs gemit, & moestis surgit querimonia
signis. | | |
|
Fletibus adiungo lacrymas, numeroque dolentum
| | |
| Misceor, atque alto confunditur
æthere clamor. |
190 | |
Carolo III Hispaniarum Regi.
Elysium
|
| Elysii campos, stellantia
regna Tonantis | | |
|
Perlustrata rnihi, & felicia tempora
terris | | |
|
Consilio Divum nostris concessa superno,
| | |
| Lætantes rursus populos, Carolique
vigentem | | |
|
Adventu Hesperiam fausto, contexere notis
|
5 | |
|
Versibus aggredior. Nostræ quæ
sola fuisti | | |
|
Tunc comes ipsa viæ; facilis nunc
carminis esto | | |
|
Uranie adiutrix. Vati maiora canenti
| | |
|
Magnificos concede modos; numeroque sonantes
| | |
|
Aure bibax avido versus exhauriet
orbis. |
10 | |
|
Valle cava, qua lene fluit fulgentibus undis
| | |
| Rivulus, & liquidis nectit complexibus
alnos, | | |
|
Blanditias torrente sonans, locus eminet altis
| | |
|
Conspicuus salicum ramis. lbi numina sedes
| | |
|
Fertilitate soli medio veneranda salicto
|
15 | |
|
Constituisse reor. Tellurem florifer
ornat | | |
|
Cespes, & umbrivagæ ludunt super arbore frondes.
| | |
|
Huc ego delatus, (sacri nam semita luci | | |
| Crebro trita mihi) funesto flumine
terras | | |
|
Spargebam, fato memorans cessisse
cruento |
20 | |
|
Fernandum: nostros fines deinde ire relictum
| | |
| Lætitiam: moestisque gravem
consistere Regnis | | |
| Moerorem, lacrymas, quæstus,
suspiria, planctus. | | |
| Tam fortuna levis rerum, fatique
nefanda | | |
| Improbitas, tantumque dedit mors sæva
malorum! |
25 | |
|
Extemplo tenebris tunc obscurata malignis | | |
| Aura gemit, sonituque quatit procera
tremendo | | |
| Culmina, confuso commiscens murmure
silvam | | |
| Africus imbre minax. Nec iam serpentibus
idem | | |
| Splendor inest undis roseus; nec consona
pictis |
30 | |
|
Harmonia alitibus. Titania lumina coelo | | |
|
Nubila cæca premunt subito, raucoque fragore
| | |
|
Intonuit: dextrurnque latus, lævurnque coruscis
| | |
|
Concrepuit flammis. Rursus Phäetonta, putares
| | |
| Induxisse polo converso incendia
plaustro. |
35 | |
|
Aut rursus tentasse Jovem summa arce Gigantes
| | |
|
Pellere, & impositos montes repulisse
sepultos. | | |
|
Læserat attonito rapidis hic lumina flammis
| | |
|
Fulgur, & immani stupefacta mente
tumultu | | |
|
Iam fere corrueram. Subito sed nubibus
actis |
40 | |
|
Vividior lux missa polo, signata
reclusit | | |
|
Nubila, & immenso Phoebum patefecit
Olympo. | | |
| Murmure dulcisono reboat, nitidaque
refulget | | |
|
Luce nemus: trepido pelluntur corde timores.
| | |
| Ignibus astrorum, stellisque
imitantibus ignes |
45 | |
|
Divinum redimita caput, cultuque decoro
| | |
| Adstitit Uranie. Pavidum reverentia
Divæ | | |
|
Occupat, ac nullas patitur deducere voces.
| | |
|
Tunc pene exanimem dictis me Musa sonoris
| | |
|
Alloquitur, dulcique fugat sermone dolorem.
|
50 | |
| Pone modum lacrymis; tristes,
ait, excute curas, | | |
|
Nullaque sollicitum lædant suspiria
pectus. | | |
|
Quem raptum defles, summo Fernandus
Olympo | | |
| Assidet, & caros comitatur sorte
Parentes, | | |
| Elysiosque colit saltus. Mortalibus ante
|
55 | |
|
Non concessa tibi concedunt.fata.
Beatas | | |
| Elysii sedes oculis lustrare caducis,
| | |
|
Fas erit, & coeli penetralia sacra subire.
| | |
|
Talia jactarat; Divam cum protinus
ipse | | |
| Agnosco, numenque itidem taciturnus
adoro. |
60 | |
|
Haud mora, nube cava rapimur, celerique volatu
| | |
| Aëra tranamus; gremio fovet illa
pudico | | |
|
Arreptum, tandemque optatis sistimus
oris. | | |
|
Arva patent longe: Terris manus ipsa Tonantis
| | |
| Secrevit, medioque dedit coalescere
coelo. |
65 | |
|
Sedes grata Piis servata. Ibi præmia virtus
| | |
| Sortitur, summoque umbræ cumulantur
honore. | | |
|
Quaque patent, alacres immenso limite campos
| | |
| Dulcis amor, risusque tenent, zephyrusque
canoris | | |
| Flatibus adspirat redolentia cinnama
circum. |
70 | |
|
Ut loca contigimus pulera me Diva
prehendit | | |
| Ipsa manu, ducitque meos per florida
gresus. | | |
| Cernimus ingentes animas; venerandaque
passim | | |
|
Occurrunt simulacra Virum, quos fama superstes
| | |
|
Nosse dedit, terrisque altos gessere triumphos.
|
75 | |
| Hic Farnesiadas, Latium quos
contulit ingens | | |
| Aspicio: primusque sedet, dorsumque
leonis | | |
|
Exornat spoliis, & clavæ robore dextram
| | |
|
Fortis Alexander. Lateri præclara Virorum
| | |
|
Bellatrix, quos Parma tulit, manus assidet armis
|
80 | |
| Inclyta, nominibusque olim distincta
superbis. | | |
|
Illic Borbornidæ, Francorum gloria
Regum, | | |
|
Progenies dominata solo, florentia late | | |
|
Arva tenent, longoque premunt subsellia coetu.
| | |
|
Hic, Ludovice, tuam, felix quam Gallia quondam
|
85 | |
|
Mirata, extremis mundi bellum indidit
oris, | | |
|
Virtutem meritis latam super æthera nosco.
| | |
|
Attonitum visis demum penetrare,
jubebat, | | |
|
Interiora loci Uranie. Et, iam suspice,
dixit, | | |
| Quoe promissa tibi.
Longo tunc ordine nostræ |
90 | |
|
Heroas Patriæ, fulgentia lumina,
Reges, | | |
|
Hesperiæque Duces video. Soliumque
coruscum | | |
|
Occupat, & reliquos Heros internitet
omnes. | | |
| Insignem titulis & majestate Philippum
| | |
|
Agnosco; timor inde fugit, gresuque soluto |
95 | |
| Accurro, Heroisque, volo, venerarier
umbras. | | |
|
Complexusque pedes ulnis, terque oscula plantis
| | |
|
Affigens, largo madefeci stramina
fletu: | | |
|
Dulcis amor torsit lacrymas. lbi proximus
hæret | | |
| Præpropero arreptus fato Ludovicus,
& almi |
100 | |
| Fernandi Manes. Natos sedet inter
amantes | | |
|
Augustus solita Genitor virtute refulgens.
| | |
|
Vixque habitus novit nostros, causamque doloris,
| | |
|
Et simul infando luctantem funere
sensit | | |
| Heros Hesperiam, prisco cum raptus
amore |
105 | |
|
Solatur, dictisque graves depellere curas,
| | |
|
Me jubet, & tales deprompsit pectore voces.
| | |
| Quæ beet Hesperios fines per
sæcula longe | | |
| Prosperitas; maneant Carolo sub Rege paterno
| | |
| Quæque vices sceptro, magni moderator
Olympi |
110 | |
| Cognovisse dedit. Tantos si noscere
casus, | | |
| Cura trahit, mentem nostris advertito
verbis. | | |
| Inclyta Parthenopes soboles mihi
cara Parenti | | |
| Sceptra regit Carolus. Regem Sicania
tellus | | |
| Suspicit, atque opibus certat cumulare
Pachinus. |
115 | |
| Insignem bello, regnandique artibus
auctum | | |
| Pertimet Europe, laudes & fama
frequenti | | |
| Voce canit: trepidatque jugo male subditus
Afer; | | |
| Sollicitatque timor secretis finibus Indos.
| | |
| Funere sed postquam Fernandi
Hispania magno |
120 | |
| Numine fraudatur, votis communibus illum
| | |
|
Ampla in Regna vocat vulgus. Iam litiora
lentum. | | |
| Suspirant, Carolumque sonant; mare novimus
altum | | |
| Impatiens fremuisse moræ, rapidosque
querelas | | |
| Parthenopem mississe Notos. Neptunia Tethys
|
125 | |
| Officiosa simul sedat discrimina Ponti;
| | |
| Et gremio blandita suo, ventisque
secundis | | |
| Allicit, Etruscas tandem dare vela per
undas. | | |
| Ast demum patriæ commotus
amore, relictis | | |
| Præficiet populis Natum, Regnique
remittet |
130 | |
| Fræna sui. Siculi puerum virtute paterna
| | |
| Instructum excipient: & læta
Neapolis almo | | |
| Indigena, magnoque diu gaudebit
alumno. | | |
| Is reget imperio, patriasque imitabitur artes.
| | |
| Iam vero Hesperii collecta classe
domabunt |
135 | |
| Dorsa maris, spirante aura, per cærula
curret | | |
| Puppis, & infestis spernet collidere
saxis. | | |
| Littora continget, portusque subire
superbæ | | |
| Parthenopes dabitur. Cornu tunc æquora
Triton | | |
| Miscebit, Nautisque simul gratabitur
hospes |
140 | |
|
Adventum Hispanis, madidis Portumnus ab
amris. | | |
| Tum Carolus, proris insignia
clara Leones | | |
| Adspiciens, patriis ardet se tradere velis.
| | |
|
Auratas scandet puppes, pelagoque
volantem | | |
|
Parthenopæa suum lacrymis
sectata |
145 | |
| Juventus Amississe dolet Regem; pollutaque
vultus | | |
| Fletibus, harmonico certat retinere boatu
| | |
| Siren, arte vagus quondam quam lusit
Ulisses. | | |
| Findentem vada prona Noto, sensisse minacem
| | |
| Atque cavis, credas, dirum intonuisse
Vesevum. |
150 | |
|
Motitat Ætna fremens culmen succussibus
ardens, | | |
| Imminet & rapidis silvas comburere
flammis. | | |
|
Eructasse Jovem, dicas, reserata profundum
| | |
| Tartara, & insidias Cereri contexere
rursus. | | |
| Scylla canum turbat pelagum
latratibus atrox, |
155 | |
| Vorticibusque maris convolvit stagna
Carybdis. | | |
|
Casibus indignans antro Vulcanus adusto
| | |
| Desidet: ignescit nec diris ictibus
incus | | |
| Immani repetita manu, nec sæva Cyclopum
| | |
|
Instrumenta domant ingenti pondere membra.
|
160 | |
|
Interea classis ventis impulsa
secundis | | |
| Glaucas verrit aquas; placidas dabit Eolus
auras. | | |
|
Ipsaque nautarum voce excita monstra
marinos | | |
|
Conscendent scopulos, nitidis plausura
carinis. | | |
|
Jam pater impatiens ponto iaculatur
Iberus: |
165 | |
| Jam vada lata sali rugosis secta lacertis
| | |
| Vincit, & undantes spumis super exerit
artus, | | |
| Sedatamque viam classi rogat ipse per altum.
| | |
| Turribus aëris apparet
Barcino; iamque | | |
| Accelerat Regem procerum manus inclyta magnum
|
170 | |
|
Excipere; & populus conferto examine
littus | | |
| Implebit. Carolus pulcra cum conjuge tandem
| | |
|
Attinget terram. Ludis Gotholania
miris | | |
| Suspirata diu præsentia numina Regum
| | |
| Grata colet, priscos ardens superare
triumphos. |
175 | |
| Caesaris Augusti tandem monumenta
videbit | | |
| Romuleis fabricata viris. Ibi sanguine pestem
| | |
|
Infestam capient regalia pignora
nati, | | |
| Et conjux adamata simul: Carolusque
nefando | | |
|
Angetur casu, & regnum vexabitur omne.
|
180 | |
|
Sed Deus augurium vertens,
valuisse.jubebit, | | |
|
Atque fugasse luem venis; viresque
jacentes | | |
| Concipere, atque viam demum recapessere
coeptam. | | |
| Denique clara suis recipit jam
Mantua portis | | |
|
Indigetem, læto numen clamore
salutans. |
185 | |
| Tunc Carolus conjuxque simul, felixque
propago | | |
|
Matris in amplexus ibunt, fratrisque
benignos. | | |
| Iam solio residens summo revocabit
in oras | | |
| Tempora Saturni Hesperias: remeasse
Camoenas, | | |
| Et reduces iterum tellus mirabitur artes.
|
190 | |
|
Indicet leges populis, &.jura peritus
| | |
|
Ipse dabit. Coelo rursus descendet ab alto
| | |
| Astrea, insigni dextram decorata bilanci.
| | |
| Monstra coercebit scelerum teterrima, largis
| | |
|
Muneribus cumulans æquos: concordia
parmis |
195 | |
| Tolletur, meritasque dabit petulantia
pænas. | | |
| Cultus ager fructusque feret,
sapidisque beabit | | |
| Ruricolas donis. Capient vix horrea
messes. | | |
| Montibus incurvo numquam resoluta
ligone | | |
| Accipiet, Cereremque duplo dein faenore
reddet |
200 | |
| Tellus, ac nitidis Bacchus montana
racemis | | |
|
Induet, & lætis ornabit pampinus
umbris. | | |
| Clusibus Oceanum validis Hispanus
arabit | | |
|
Nauta, feri ridens.furias aquilonis
iniquas. | | |
| Accola tutus aget; nec dirus Iberica
tanget |
205 | |
|
Littora navigiis, pestis truculentior
Afer. | | |
| Hinc Constantini Hispanæ surgentia Ponto
| | |
| Moenia conspicient puppes, pulcramque
Zacynthon, | | |
|
Et mare quas medium terras circumspicit omnes.
| | |
| Omnia plura Deus nobis reserare
negavit |
210 | |
|
Ipse tibi. Lætos, peregrine, revise
sodales, | | |
|
Atque audita refer. Felix Hispania rursus
| | |
| Sentiet, adventu Caroli primæva relabi
| | |
| Tempora, perpetuis mansuraque sæcula
donis. | | |
|
Dixerat: Uranie nebula rapit ergo, volucri
|
215 | |
|
Per ventos comitata fuga. Tunc prata prementi
| | |
| Explicat, & denso solvit velamine
corpus. | | |
|
Illa leves superat ventos, oculisque sequentern
| | |
|
Ludens, ætheriis tandem se condidit
aulis. | | |
|
Jamque lares repetens alacri commixta
boatu |
220 | |
| Agmina lætanturn cerno, Carolique
per amplas | | |
|
Turba vias dignas tollit super æthera laudes.
| | |